مقدمه: اَلْحَمْدُ لله رَبِّ الْعالَمینَ وَالصَّلوةُ وَالسَّلامُ عَلی اَشْرَفِ اْلانْبِیاءِ وَ الْمُرسَلینَ ، مُحَمَّد وَآلِهِ الطَّیبینَ الطّاهِرینَ . و بعد ، فَاعْلَمْ اَیهَا الطّالِبُ لِلْوُصُولِ اِلی بَیتِ الله الْحَرامِ ،طوریکه میدانیم حج یکی از مهم‌ ترین فروع دین اسلام است، مسلمانان با داشتن شرایط مکلف‌ اند در دهه اول ماه ذی‌الحجه به مسجد الحرام در شهر مکه درعربستان سعودی رفته و مجموعه‌ای از اعمال نیایشی را بجاآورند و باید دانست که حج نخستین‌ بار در دین ابراهیم انجام شد و تمام مناسک حج و عمره، احرام، و لمس حجرالاسود، سعی بین صفا و مروه، وقفه در عرفات و رمی جمره، همگی پیش از اسلام متداول بود و تنها برخی تعدیلات در حج اسلامی نسبت به پیش از اسلام روی داده‌است قسمیکه اعراب قبل از اسلام هنگام طواف « لبیک یا لات »، « لبیک یا عزی» و « لبیک یا منات » میگفتند و هر قومی بت خود را می‌ خواندند و در اسلام ، کلمه « اللهم » جای بت‌ ها را گرفت و آن عبارت بد ین شکل تغییر کرد: « لبیک اللهم لبیک لبیک لا شریک لک قابل تذکر است اینکه زیارت اعراب بازیارت مسلمین خیلی ها متفاوت بوده ،اینکه عرب‌ها صید را در ماه حج حرام میدانستند پیامبر اسلام حرمت صید را مخصوص ایام حج و هنگام احرام مقرر کرد. عرب‌ها گاهی لخت به طواف کعبه میپرداختند. اسلام آن را منع کرد و پوشیدن لباس دوخته‌نشده را مقرر کرد. اعراب از خوردن گوشت قربانی اکراه داشت و پیامبر اسلام آن را مجاز دانست.مسلمانان پس از فتح مکه و برانداختن بت‌ های قریش از سعی میان صفا و مروه اکراه داشتند؛ زیرا قبل از اسلام بر این دو کوه دو بت سنگی قرار داشت که حاجیان و زائران دوره جاهلیت سعی بین صفا و مروه را برای نزدیک شدن به آن‌ها و دست‌کشیدن و بوسیدن آن‌ها مسب تبرک میکردند. ولی پیامبر اسلام سعی بین صفا و مروه را مجاز کرد و بنا بر نص قرآن از شعائر الله دانسته می‌ شود.زیارت این بیت را خداوندکریم  برای مسلمین یک انعام بزرگی قرارداده است که تمام مسلمین جهان بدون کدام کدورت وکینه بااتحاد واتفاق کامل سالانه یک باردر حالت فرض شدن بالای خویش انجام میدهند. باید دانست که حضرت احدیت ـ جَلَّ شَأْنُهُ الْعَظیم را بیوتاتِ مختلف (کعبه ظاهری ،کعبه باطنی ، بیت المعمور ، عرش ،خانه حقیقی اصلی که آن را قلب نامند که اعظم از همه این خانه هاست وبیت المقدس) می باشد ،که هریکی ازاین خانه هادرذات خود از ارزش خاصی  برخوردار است.یکی ازآن خانه ها را کعبه ظاهری گویند که همه قاصد او است . وَلا شَکَّ وَلا رَیبَ فی اَنَّهُ لِکُلِّ بَیت مِنَ الْبُیوتِ لِطالِبِه رُسُوم وَآداب ، باید دانست که  معنای خانه او چه است ، ازبابت تشریف است این اضافه یاطور دیگر است ؟ مقصود دراینجا بیان آن نیست ، غرض دراین رساله ، بیان آداب ومناسک حج (( کعبه ظاهری )) است وضمناً اشاره به فلسفه حج ، تاریخ فرضیت حج ، انواع حج ، وچگونگی آن ، که این موضوع دراین رساله کوچک الی حدالامکان با استفاده از کتب معتبره باهمکاری عالمانه استاد محترمه پوهیالی نیلوفر(صدری) وکوشش بنده درج گردیده است تا از یک سو وجیبه خویش (نوشتن پایان نامه تحصیلی) رابجاآورده باشم واز سوی دیگر این رساله یک منبع معلوما تی برای خواننده گان گرامی قرار گیرد. باید افذود که موضوعات متذ کره دراین رساله ضمن چهار فصل جداگانه بیان گردیده است که هرفصل مفصلاً موضوعات خویش را در بردارند.