مقدمه : اسهال يوه خطرناکه ناروغي ده چې هرکال په مخ په وده هيوادونوکې دزياتومړينواومعيوبيتونولامل ګرځي دپنځه کالوڅخه کم عمره ماشومان هرکال ددغې ناروغي زرميليون پيښي رامنځته کيږي .چې په اټکلي توګه د٥-١٠ ميليون ماشومانودمړيني سبب ګرځي ددغي ناروغي دمنځته راتګ سره غربت  دشخصي اوټولنيزي حفظ الصحي خرابوالي  په سمه توګه دفضوله موادونه ځاي په ځاي کول اوداسي نورډيرمرسته کوي.زمونږګران هيوادافغانستان چي څه دپاسه دوولسيزوجګروله امله ي اقتصادي اوصحي چاري ډيري زيانمني شوي په کې ددغې ناروغي پيښي زياتي اوله کبله يې دمړينوکچه هم ډيره لوړه شوي ده چي دغه ليکنه په پښتوملي ژبه اولاندي عناوين پکښي شامل دي داسهال تعريف ،داسهال ډولونه ،داسهال لاملونه ،داسهال انتاني لاملونه ،داسهال غيرانتاني لاملونه ،اپيديمولوژي ،ديهايدريشن،داسهال اختلا طات ،دوريدله لاري دمايعاتوورکړه ،عمومي تدابير،اوبلا آخره په اخځليکونوپاي مومي. تعرېف :که چېرې دما شوم دغاېطه موادووزن په٢٤ساعتونوکې دلس ګرام په کېلوګرام وزن دبدن څخه اوپه لوېانوکْښى٢٠٠ګراموڅخه زېات شى اسهال نس ناسته بلل کېږى همدارنګه دزېاتومايعاتواوالکترولايتوضايع کيدوته هم اسهال ويل کيږې .ياپه بل عبارت په٢٤ساعتونوکې ددريويازياتونرمواواوبلنوغايطه موادوخارجيدوته اسهال ويل کيږي په پورتني تعريف کې دغايطه موادو ددفعاتودشميرځيني دغايطه موادوقوام ټنګښت دډير ارزښت وړدي.