سریزه: ادم سيمت سکاتلندي عالم ؤ دا يې وښودله چې په بازار کې يو مېکانېزم موجود دى، چې د دې مېکانېزم (ساختمان) په بنسټ بازار په اتوماتيک صورت سره رهبري کېږي او د بازار مېکانېزم د آزاد قېمت د تشکيل څخه عبارت دى، چې د عرضه او تقاضا له مخې بدون د دولت له مداخلې څخه تعينېږي. بازار هغه ځاى يا محل دى چې په هغه کې عرضه کوونکي او تقاضا کوونکى سره مخامخ کېږي، د طبعي اقتصاد په مرحله کې مستقيمه تبادله د انسانانو په منځ کې موجوده وه. اما د اقتصادي واحدونو ارتباطات يوه اندازه سره نږدې شول او هم د توليد او استهلاک په منځ کې رابطه نږدې وه او کوم شى چې توليد کېده فوراً به استهلاک کېده. په دې موخه يعنې د طبيعي اقتصاد په مرحله کې د مستقيمې تبادلې مشکلات زيات وو او انسانان د دې په فکر کې شول چې يو داسې شى چې هم ارزښت ولري او د نورو اجناسو په مقابل کې د تبادلې قابليت ولري بايد په وجود راشي چې دهغې وروسته پيسې اختراع شوې او پيسې په وجود راغلې چې د پيسو په موجوديت سره نظم يا د يوه نوي محل تشکيل په وجود راغى، چې دغه محل ته بازار وايو، د غير مستقيمې تبادلې ځاى چې جنس په جنس سره تبادله کېده، مستقيمې تبادلې ونيوو، په دې صورت سره چې جنس په پيسو او پيسې په جنس سره تبادله کېدلې او پيسو په تبادله کې مرکزي ځاى ونيوو. دا چې د ښاري اقتصاد په مرحله کې بازار له ښارونو څخه تشکيل کېږي او اقتصادي واحدونه په دې مرحله کې د خپل ځآن لپاره نه بلکې د بازار له پاره توليد کوي او په دې وخت کې د پيسو په منځ ته راتګ سره د اجناسو تبادلې په پيسو سره صورت ونيولو، يعنې توليدات يا توليدي اجناسو په پيسو سره ارزيابي کېږي او د توليدي اجناسو قېمت په وجود راځي او د دې ارتباط په اساس چې د کوچنيو اقتصادونو په منځ کې په وجود راغى، نو ښارونه يې په وجود راوړل او مناقلاتي وسايلو په ذريعه سره د متعددو ښارونو په منځ کې ارتباط صورت نيولو، چې په دې وخت کې د ښارونو د ارتباط په اساس ملي اقتصاد په وجود راغى.