فهرست

تقريظ شيخ الحديث مولانا محمدحسن جان  

 تقريظ شيخ الحديث مولوى محمدنعيم  

 مقدّمه مترجم  

 تقريظ به قلم علّامه سيد ابوالحسن على الحسنى الندوى  

 خلاصه‏اى از شرح حال زندگى نامه  

 مؤلّف علّامه محمّد يوسف كاندهلوى (رحمه اللَّه)  

 تولّد مؤلّف  

 نشأت و رشد مؤلّف  

 درس و تحصيل  

 مؤلّف و سرگرمى‏هاى علمى  

 بيعت و خلافت  

 كار دعوت و تبليغ 

 سفرهاى دعوت 

 دعوت و تبليغ در حجاز و بقيه كشورهاى اسلامى  

 مؤلّف و به جاى آوردن فريضه حج  

 وفات 

 خلقت و اخلاق وى

 ويژگى‏ها و مميّزات 

 انديشه‏ها و افكار مؤلّف

 مؤلّفات وى

 اهل و اولاد مؤلّف

 1- آيات قرآنى درباره اطاعت از خداوند (جل‏جلاله) و پيامبر

 2 - احاديث در اطاعت و پيروى از پيامبر و خلفاى وى

 3 - آيات قرآنى درباره پيامبر و اصحاب  

 4 - قول خداوند تبارك و تعالى درباره اصحاب پيامبر 

 5 - ذكر پيامبر و اصحاب در كتاب‏هاى قبل از قرآن 

 6 - احاديث در وصف پيامبر 

 7 - روايت‏هاى وارده در وصف اصحاب  

 6 - احاديث در وصف پيامبر 

 7 - روايت‏هاى وارده در وصف اصحاب پيامبر  

 دعوت به سوى خدا (جل جلاله) و پيامبرش  

 پيامبر و دعوت نمودن قومش هنگام وفات ابوطالب  

 پيامبر و عنوان نمودن كلمه طيبه براى عمويش در هنگام وفات وى 

 امتناع پيامبر از ترك دعوت به سوى خدا (جل جلاله)  

 اصرار پيامبر بر جهاد در راه دعوت به سوى خدا (جل جلاله)  

 پيامبر  و مأمور ساختن حضرت على  

 در غزوه خيبر براى دعوت به اسلام  

 صبر پيامبر در دعوت نمودن حَكَم بن كيسان به اسلام  

 حكايت اسلام آوردن وحشى بن حرب  

 گريه نمودن فاطمه (رضى‏اللَّه عنها) بر تغيير رنگ  

 پيامبر در راه جهاد به خاطر اسلام  

 حديث تميم دارى دربارء انتشار دعوت اسلام  

 حرص حضرت عمر  

 بر دعوت و برگشتن مرتدين به دين اسلام 

 گريه نمودن عمر بر تلاش وكوشش يك راهب 

 دعوت نمودن افراد و اشخاص، و دعوت نمودن پيامبرص ابوبكر صدّيق 

 پيامبر و دعوت نمودن عمربن الخطاب 

 پيامبر و دعوت نمودن عثمان بن عفان  

 پيامبر و دعوت نمودن على بن ابى طالب  

 پيامبر و دعوت نمودن عمرو بن عَبَسَه  

 پيامبر و دعوت نمودن خالدبن‏سعيدبن‏العاص 

 پيامبر و دعوت نمودن ضِماد 

 پيامبر و دعوت نمودن حُصَيْن پدر عِمران (رضى‏اللَّه عنهما)  

 پيامبر و دعوت مردى كه نامش برده نشده است  

 پيامبر و دعوت نمودن مُعَاويه بن حَيْدَه   

 پيامبر و دعوت نمودن عَدِى بن حاتم 

 پيامبر و دعوت نمودن ذى الجوشن ضبابى  

 پيامبر و دعوت نمودن بشيربن خَصَاصِيه  

 پيامبر و دعوت مردى كه از وى نام برده نشده است  

 پيامبر و دعوت نمودن ابوقحافه   

 پيامبر و دعوت نمودن  

 آن عده از افراد مشركين كه ايمان نياوردند.  

 پيامبر و دعوت نمودن ابوجهل  

 پيامبر و دعوت نمودن وليد بن مُغِيره  

 پيامبر و ژدعوت نمودن دو تن  

 پيامبر و دعوت نمودن ابوسُفْيان  و هند  

 پيامبر و دعوت نمودن عثمان و طلحه  

 پيامبر و دعوت نمودن عمار و صهيب  

 پيامبر و دعوت نمودن 

 اسعد بن زُراره و ذكوان بن عبد قيس 

 پيامبر و دعوت نمودن گروه و جماعت جدال و احتجاج سران قريش با پيامبر  

 پيامبر و دعوت نمودن ابوالحيسم و جوانانى از بنى عبدالاشهل  

 پيامبر و دعوت نمودن خويشاوندان نزديكش و قبيله‏هاى قريش هنگام نزول آيه انذار 

 پيامبر و دعوت نمودن قبايل عرب در مراسم حج  

 پيامبر و دعوت نمودن بنى عامر و بنى محارب  

 پيامبر و دعوت نمودن بنى عبس  

 پيامبر و دعوت نمودن كِنْدَه  

 پيامبر و دعوت نمودن بنى كعب  

 پيامبر و دعوت نمودن بنى كَلْب  

 پيامبر و دعوت نمودن بنى حنيفه  

 پيامبر و دعوت نمودن بكر  

 پيامبر و دعوت نمودن قبايل در مِنى  

 پيامبر و دعوت نمودن يك گروه در منى  

 پيامبر  و دعوت نمودن بنى شيبان  

 پيامبر و دعوت نمودن اَوْس و خَزْرَج  

 پيامبر و گرد آوردن خويشاوندان  

 و اهل بيتش بر طعام جهت دعوت آنها به سوى اسلام 

 پيامبر و دعوت نمودن يك اعرابى در حالت سفر  

 دعوت نمودن پيامبر ص در سفر هجرت از بُرَيْدَه بن حُصَيْب و همراهانش 

 پيامبر و مأمور ساختن گروه‏هاى ارسالى به دعوت و دوستى در ميان مردم 

 پيامبر و هدايت دادن به امير "سَرِيَه" براى دعوت  

 دستور پيامبر براى حضرت على كه تا قومى را 

 به اسلام دعوت ننموده همراه شان دست به جنگ و قتال نبرد  

 پيامبر و مأمور ساختن فَرْوَه قُطَيْفِى براى دعوت در قتال  

 پيامبر خالد بن سعيد  

 را در وقت فرستادن به يمن مأمور به دعوت مى‏كند  

 پيامبر و رها ساختن اسيرانى  

 كه بدون دعوت در قتال به چنگ مسلمانان افتاده بودند  

 پيامبر و فرستادن ابواُمامه به سوى قومش باهله  

 پيامبر و فرستادن مردى به بنى سعد  

 پيامبر و فرستادن مردى نزد يكى از بزرگان جاهليت  

 پيامبر خدا و فرستادن عمروبن عاص  

 به سوى بَلِىّ، جهت بسيج آنها به سوى اسلام 

 پيامبر و فرستادن خالد بن وليد به يمن 

 پيامبر و فرستادن خالد بن وليد به نجران  

 نامه خالد بن وليد به پيامبر خداص  

 نامه پيامبر خدا ص به خالد بن وليد  

 برگشت خالد با وفد بنى حارث به طرف پيامبر خدا ص 

 تعليمات پيامبر خدا براى معاذ  

 كه چگونه دريمن به فرايض اسلام دعوت نمايد

 پيامبر و دعوت نمودن حَوشَب ذى ظُلَيم به فرايض اسلام 

 پيامبر ودعوت نمودن وفد عبدالقيس به فرايض اسلام 

 حديث علقمه درباره حقيقت ايمان ودعوت به سوى ايمان و فرايض اسلام 

 نامه پيامبر به نجاشى پادشاه حبشه  

 نامه نجاشى به پيامبر خدا 

 نامه پيامبر به قيصر پادشاه روم 

 گفتگوى ابوسفيان با هرقل پادشاه روم  

 نامه پيامبر خدا براى كسرى پادشاه فارس  

 نامه پيامبر به مَقُوقِس پادشاه اسكندريه  

 نامه پيامبر خدا به اهل نجران  

 نامه پيامبر به اسقف ابوحارث  

 نامه پيامبر به بكربن وائل  

 نامه پيامبر خدا راى بنى جذامه 

 گفتگوى بديل با پيامبر  

 گفتگوى عُرْوَه بن مسعود با پيامبر 

 گفتگوى مردى از بنى كنانه با پيامبر 

 گفتگوى سهيل بن عمرو با پيامبر و شروط صلح حديبيه  

 حكايت ابوجَنْدَل  

 حكايت ابوبصير با دو تن كه دنبال وى فرستاده شده بودند 

 پيوستن ابوجندل به ابوبصير 

 و متعرّض شدن آنها به كاروان‏هاى قريش

 پيامبر و فرستادن عثمان به مكه پس از فرود آمدن در حُدَيْبِيَه

 گفتار عمر (رضى‏اللَّه عنه) درباره صلح حديبيه  

 گفتار ابوبكر درباره صلح حديبيه

 تجسّس سران قريش جهت كسب اطلاعات

 عبّاس و ترغيب قريش تا از پيامبر امان بخواهند 

 گفتگوى ابوسفيان با عبّاس و عمر (رضى‏اللَّه عنهما)  

 شهادت ابوسفيان بر كمال اخلاق پيامبر و مسلمان شدنش 

 كسانى را كه پيامبر خدا در روز فتح به آنان امان داده بود 

 اسلام آوردن سهيل بن عمرو و شهادتش به نرمخويى پيامبر 

 گفتار پيامبر براى اهل مكه در روز فتح 

 اسلام آوردن عِكْرَمَه و شهادتش به كمال نيكى و مهربانى پيامبر 

 دعاى پيامبر براى عكرمه 

 سعى و تلاش عكرمه در جنگ و به شهادت رسيدن وى

 پيامبر و فرستادن عمامه‏اش براى صفوان به عنوان نشانه امان

 بيرون رفتن صفوان با پيامبر به طرف هوازن و اسلام آوردنش

 عُروه و دعوت نمودن قومش به سوى اسلام و شهادتش در راه خدا 

 ثقيف و فرستادن هيئتى تحت سرپرستى

 عَبْدَيالِيل بن عمرو به طرف پيامبر و مذاكرات طرفين

 مصعب و دعوت نمودن سعدبن معاذ و اسلام آوردنش

 سعدبن معاذ و دعوت نمودن بنى عبدالاشهل و اسلام آوردن آنها

 گفتگوى عمير با پيامبر 

 اسلام آوردن عمير و دعوت وى از اهل مكه

 اسلام آوردن تعداد زيادى از مردم به دست عمير

 قول عمر درباره عميربن وهب پس از اسلام آوردنش

 ابوهريره و دعوت نمودن مادرش و اسلام آوردن وى

 اسلام آوردن بنى سعد و قول ابن عبّاس درباره ضمام

 داخل شدن عمرو نزد پيامبر و حكايت اسلام وى

 پيامبر و فرستادن عمرو 

 جهت دعوت به سوى قومش و وصيت پيامبر به او

 آمدن عمرو با كسانى كه از قومش اسلام

 آوردند نزد پيامبر خدا ، و نامه پيامبر به آنها

 خوشى و سرور عروه به خاطر كشته

 شدنش در راه خدا و سفارش او به قومش

 اسلام آوردن طفيل بن عمرو

 برگشتن طفيل به سوى قومش جهت دعوت آنها

 به اسلام وتأييد نمودن خداوند از وى توسط نشانه‏اى

 دعوت نمودن طفيل از پدر و همسرش و اسلام آوردن آنها

 دعاى پيامبر خدا صلى‏اللَّه‏عليه‏وسلم براى دوس

 و اسلام آوردن آنها و قدوم شان با طفيل نزد رسول خدا

 نامه بجيربن زهير بن ابى سلمى به برادرش كعب

 نامه خالدبن وليد به اهل فارس

 نامه خالدبن وليد به اهل مدائن

 نامه خالدبن وليد به هرمز

 دعوت كعب بن عُمَير غفارى

 دعوت ابن ابى العوجاء

 دستور ابوبكر به خالد

 هنگام فرستادن وى به سوى مرتدين

 دعوت نمودن خالدبن وليد از اهل حيره

 دعوت نمودن خالد از امير رومى

 جَرَجَه در روز يرموك و قصّه اسلام آوردنش

 دعوت نمودن سلمان فارسى در روز قصر سفيد مدت سه روز

 دعوت نمودن نُعمان بن مُقَرِّن و همراهانش از رستم در روز قادسيه

 دعوت مُغِيره بن شعبه از رستم

 دعوت رِبْعِى بن عامر از رستم

 دعوت نمودن حذيفه بن مِحْصن و مغيره بن شعبه از رستم در روز دوم و سوم

 سعد و فرستادن گروهى از يارانش به نزد كسرى به خاطر دعوت وى قبل از جنگ

 دعوت نمودن عبداللَّه بن مُعتَم از بنى تَغلِب و غير ايشان در روز تكريت 

 دعوت نمودن عمروبن العاص در معركه مصر

 دعوت اصحاب (رضى‏اللَّه عنهم)

 تحت امارت سَلَمه بن قيس اشجعى در قتال

 دعوت نمودن ابوموسى اشعرى از اهل اصبهان قبل از قتال

 حكايت اسلام آوردن ابودرداء و عملكرد ابن رواحه به خاطر اسلام آوردن وى

 نامه عمر به عمروبن العاص درباره جزيه و اسيران جنگ

 تذكّر آنچه در فتح اسكندريه براى اصحاب اتفاق افتاد

 حكايت زره على و آنچه در ميان‏وى ونصرانيى اتفاق افتاد

 بيعت نمودن بزرگان، خردسالان، مردان و زنان بر شهادت در روز فتح

 بيعت مُجاشِع و برادرش بر اسلام و جهاد

 بيعت جرير بن عبداللَّه بر اسلام

 بيعت جرير بن عبداللَّه بر اركان اسلام و نصيحت براى هر مسلمان

 بيعت عوف بن مالك و يارانش بر اركان اسلام و عدم سئوال از مردم

 بيعت ثوبان بر اين كه از هيچ كس چيزى طلب نكند

 بيعت ابوذر بر امور پنچگانه 

 بيعت سهل بن سعد و غير وى بر اَعمال اسلام

 بيعت عباده بن صامت و غير وى از اصحاب در عقبه اوّل

 بيعت مردم بر هجرت در روز خندق

 انصار و انتخاب نمودن دوازده رئيس

 بيعت ابوالهيثم و آنچه او به اصحاب خود گفت

 قول عبّاس بن عباده هنگام بيعت

 بيعت جريربن عبداللَّه بر شنيدن و اطاعت و نصيحت براى مسلمانان

 بيعت عتبه بن عبد و اين گفته

 پيامبر هنگام بيعت «در آنچه توانستى»

 بيعت اميمه بنت رقيقه بر اسلام

 بيعت فاطمه بنت عُتْبه

 بيعت عزّه بنت خايل با پيامبر

 بيعت فاطمه بنت عتبه و خواهرش هند همسر ابوسفيان

 بيعت ابن زبير و ابن جعفر

 بيعت صحابه بر دست عمر

 بيعت وفد الحمراء بر دست عثمان

 بيعت مسلمانان با عثمان به خلافت

ماخذ و منابع

1.      اسم همان گروه اهل فارس است كه در زمان عثمان t اسلام آورده بودند.

2.      صحيح و ثابت اين است كه پيامبر خدا ص با زنان مصافحه نمى‏نمود، نه در بيعت و نه در غير آن، شايد درين مقام هند از بازوان پيامبر ص از بالاى لباس گرفته باشد، بدون اين كه پوست وى را به دست لمس كند.

3.      يعنى آيا در قومت زنا و سرقت و... موجود است كه تو بر ما شرط مى‏گذارى تا آنها را انجام ندهيم

4.      يعنى همه چيزهاى شامل آيه را كه قبلاً متذكرشديم، برايش يادآور شد و از وى بر آن تعهدگرفت.

5.      يعنى همه چيزهايى را كه در آيه فوق ذكر است،متذكر شد و از ما بر آن بيعت گرفت.م.

6.      به نقل از مسند امام احمد (409/6) و در مجمع الزوائد آمده: وامر نمود كه خارج شود. و ما از تشييع كردن جنازه‏ها نهى شديم، و جمعه هم بر ما فرض نيست.

7.      يعنى فرزندانى را كه از شوهران خودتان نيستند براى آنها نسبت ندهيد. م.

8.      شرح مختصرى در ارتباط به بازارهاى فوق و ذى المجاز قبلا گذشت، كه براى آگاهى مى‏توان به آن مراجعه نمود. م.

9.      در اينجا اگر اندكى دقت كنيم به خوبى به عظمت و ابهت اصحاب كرام ن پى مى‏بريم، چون راوى اسم فرد ششم را افشا ننموده، و آن را مستور نگه مى‏دارد كه اين خود عملى است بزرگ. م.