دعبدالهادي مُلاد شعرمحتواییزاوښکلاییزاړخونه
سال
: 2020.11.07ګروه ها
: ادبیات پښتوقیمت
: 300تعداد صفات
: 50کد فایل
: 551مقطع
: لیسانس
سریزه: په پښتوادب کي دهغو شاعرانو او لیکوالانو دشعرونو، لیکنو اویا نورو تحقیقي او تخلیقي اثاروڅخه بحث کیږي چي پښتو ادب ورڅخه بډایه سوی وي؛ نوپه کارده چي دپښتو ژبي دهغو شاعرانو، چي دشعر هنریت یې څه نا څه لوړ وي او شعري تومنه ولري، شعرونه وسپړل سي، تر څو پښتو ادب نورهم ورڅخه بډایه سي. د داسي شاعرانو د درامنځ ته سوي شعرنو راسپړل څه ناڅه پوهي ته ضرورت لري. که دیو شاعر پر شعرونو بحث کیږي؛ نو دا بحث په څو اړخونو کي ترسره کیږي او د شعر هر اړخ باید راوسپړل سي. د شعرسپړل عموماً په محتواییز، ښکلاییزاو شکلي خواوکي ترسره کیږي. ما هم په خپل موضوع کي دښاعلي عبدالهادي مُلا دشعرمحتواییز، ښکلاییزاو شکلي جوړښتونه راسپړلي دي. ترخپلي پوهي ترکچي مي هڅه کړې ده، چي د ښاغلي مُلا د شعر پراړخونو دومره بحث وکړم، چي یو لوستونکی ترې یوڅه ګټه پورته کړي. که څه هم دښاغلي مُلا د شعر پرهر اړخ پوره یو مونوګراف لیکل کیږي او هم دنورو څېړونولاره په کښي خلاصه ده؛ خو ماهم په لنډه توګه دا خواوي راسپړلي دي. دنوموړي دشعر سره مي د ده دژوند څه ناڅه معلومات هم وړاندي کړي دي. په محتواییز اړخ کي دنوموړي پرهغو افکارو ږغېدلی یم، کوم چي د ده په اشعاروکي زیات تبارز کړی دی. د عبدالهادي مُلا په اشعارو کي ترډېره تصؤفي افکار ځلېدلي دي، ځکه نو دی یو صوفي شاعر بللای سواو په دې برخه کي دتصؤف پېژندنې ته هم څه ضرورت لیدل کیږي. په پښتوادب ته د تصؤفي او عرفاني افکارو راتګ د شیخ متي له وخته پیل کیږي،چي دلرغونې دورې شاعردی؛ خو دیوخاصي طریقې په حیث تصؤف دپیر روښان له وخته پیل کیږي. ددې ترڅنګ مي په دې برخه کي د ده ځیني عشقي، انتقادي، ملي او وطني شعرونه هم راخستي دي، چي دنوموړي دا ډول فکرونه په کښي ځېلدلي دي. مُلا مینه اوحُسن ته زیات قایل دی او په خپلو شعرنوکي يې دمینې اوحُسن زیاته یادونه کړې ده. عبدالهادي مُلا خپل شعرونه په بېلابېلو شکلي چوکاټونو کي ویلي دي، لکه: غزل، قصیده، څلوریزه اوازادنظم، ازاد نظم، چي اوسني شاعرانو ورته زیاته مخه کړې ده، ښاغلي مُلا هم په دې جوړښت کښي خپل فکربیان کړی دی. دلته د دې جوړښتونو پرتعریفونو، شالید اوخاصتاً په پښتوادب کي د ازادنظم پر تاریخي سېرهم رڼا اچول سوې ده. نوموړي ځيني داسي جوړښتونه هم کارولي دي، چي نه مکمل په عروضي او نه هم دپښتو په ملي جوړښتونوکي راځي، دا ډول شعري جوړښتونه مي دځانګړي فورم ترعنوان لاندي راخستي دي. داچي دشعر ښکلا په بدیع، بیان اومعاني پوري اړه لري او په شعرکي د ادبي صنعتونو، رنګینوالفاظو او ترکیبونواستعمال، دشعرد ښکلا معیارونه بلل کیږي؛ نو دښاغلي مُلا په شعر کښي هم زیات ادبي صنعتونه کارسوي دي، ادبي صنعتونه پر دوه ډوله وېشل سوي دي، بدیعي صنعتونه او دبیان برخه چي دا دفنون ترعنوان لاندي، په پښتوادب کي دخاص علم په حیث څېړل کیږي. ما دلته پرهغو ادبي صنعتونوبحث کړی دی، کوم چي نوموړي په خپلو اشعاروکښي کارولي دي او د ده دکلام هغه نمونې مي راسپړلي دي چي بېلابېل ادبي صنعتونه په کښي کارسوي دي.
فهرست
ګڼه سرلیکونه مخګڼه
سریزه ۱
۱- ژوندلیک
۱-۱ زوکړه ۳
۱-۲ زده کړه ۴
۱-۳ دندې ۴
۲- دمحتوا له پلوه دښاغلي مُلا شعر
۲-۱ تصؤف ۵
۲-۲ تصؤف په لغت کي ۵
۲-۳ تصؤف په اصطلاح کي ۶
۲-۴ په پښتوادب کي دتصؤفي اوعرفاني اثارو نښي ۶
۲-۵ دعبدالهادي مُلا په شعرکښي دتصؤف اوعرفان نښي ۸
۲-۶ دمُلا دشعرعشقي اړخ ۱۲
۲-۷ دمُلا په اند حُسن اومینه ۱۵
۲-۸ دمُلا دشعرانتقادي اړخ ۱۷
۲-۹ وطني مینه ۲۱
۳- دښاغلي مُلا دشعرشکلي جوړښتونه
۳-۱ غزل ۲۴
۳-۲ قطعه ۲۵
۳-۳ څلوریزه(رباعي) ۲۷
۳-۴ ټول قافییز ۲۸
۳-۵ ازاد نظم ۲۹
۳-۶ دزاد نظم ډولونه ۳۰
۳-۷ ځانګړی جوړښت ۳۲
۴- دعبدالهادي مُلاپه شعرکښي بدیعي صنعتون
۴-۱ د بدیع دعلم تعريف ۳۵
۴-۲ معنوي صنعتونه ۳۵
۴-۳ طباق ۳۵
۴-۴ مراعت النظیر ۳۵
۴-۵ ایهام یا توریه ۳۶
۴-۶ ایهام تضاد ۳۷
۴-۷ حسن تعلیل ۳۷
۴-۸ تنسیق الصفات ۳۸
۴-۹ عارفانه تجاهل ۳۸
۴-۱۰ ارسال المثل ۳۹
۴-۱۱ تلمیح ۴۰
۴-۱۲ تشخیص وانطاق ۴۰
۴-۱۳ الزم بمایشبیه المدح ۴۱
۴-۱۴ التفات ۴۱
۴-۱۵ لفظي صنعتونه ۴۲
۴-۱۶ تجنس ۴۲
۵- د ښاغلي مُلا په شعرکښي د بیان برخه
۵-۱ تشبه ۴۳
۵-۲ کنایه ۴۴
۶- پایله ۴۵
۷- ماخذونه ۴۶
فهرست
ګڼه سرلیکونه مخګڼه
سریزه ۱
۱- ژوندلیک
۱-۱ زوکړه ۳
۱-۲ زده کړه ۴
۱-۳ دندې ۴
۲- دمحتوا له پلوه دښاغلي مُلا شعر
۲-۱ تصؤف ۵
۲-۲ تصؤف په لغت کي ۵
۲-۳ تصؤف په اصطلاح کي ۶
۲-۴ په پښتوادب کي دتصؤفي اوعرفاني اثارو نښي ۶
۲-۵ دعبدالهادي مُلا په شعرکښي دتصؤف اوعرفان نښي ۸
۲-۶ دمُلا دشعرعشقي اړخ ۱۲
۲-۷ دمُلا په اند حُسن اومینه ۱۵
۲-۸ دمُلا دشعرانتقادي اړخ ۱۷
۲-۹ وطني مینه ۲۱
۳- دښاغلي مُلا دشعرشکلي جوړښتونه
۳-۱ غزل ۲۴
۳-۲ قطعه ۲۵
۳-۳ څلوریزه(رباعي) ۲۷
۳-۴ ټول قافییز ۲۸
۳-۵ ازاد نظم ۲۹
۳-۶ دزاد نظم ډولونه ۳۰
۳-۷ ځانګړی جوړښت ۳۲
۴- دعبدالهادي مُلاپه شعرکښي بدیعي صنعتون
۴-۱ د بدیع دعلم تعريف ۳۵
۴-۲ معنوي صنعتونه ۳۵
۴-۳ طباق ۳۵
۴-۴ مراعت النظیر ۳۵
۴-۵ ایهام یا توریه ۳۶
۴-۶ ایهام تضاد ۳۷
۴-۷ حسن تعلیل ۳۷
۴-۸ تنسیق الصفات ۳۸
۴-۹ عارفانه تجاهل ۳۸
۴-۱۰ ارسال المثل ۳۹
۴-۱۱ تلمیح ۴۰
۴-۱۲ تشخیص وانطاق ۴۰
۴-۱۳ الزم بمایشبیه المدح ۴۱
۴-۱۴ التفات ۴۱
۴-۱۵ لفظي صنعتونه ۴۲
۴-۱۶ تجنس ۴۲
۵- د ښاغلي مُلا په شعرکښي د بیان برخه
۵-۱ تشبه ۴۳
۵-۲ کنایه ۴۴
۶- پایله ۴۵