غیرې رسمي سوداګري او دهغې تاثیرات د افغانستان پر اقتصاد باندې
سال
: 2021.01.08ګروه ها
: اقتصادقیمت
: 400تعداد صفات
: 57کد فایل
: 906مقطع
: لیسانس
مقدمه: څرګنده ده چې په په یوې وروسته پاتې ټولنې کې د حکومت د نه پاملرنې له امله د پروګرامونو نه موجوديت دا هم د فقر په څېر په يوه ټولنه کې وروسته والی دی او دولت ددغه بحران د له منځه وړولو لپاره کوم تدابير نلري نو ځکه خلک غير رسمي فعاليتونو ته مخه کوي. څرنګه چې افغانستان يومخ پروده هيواد دی او اکثره عوايد يې د مالياتو او ګمرکي محصول له لارې ترلاسه کيږي. نو د غير رسمي سوداګرۍ په صورت کې نوموړي عوايد له کمښت سره مخ کيږي. په مخ پر ودې هيوادونوکې دبې درېغه فساد له امله هم ماليات ترخپلې اصلي اندازې کم وي. زموږ د هيواد په څير په ډيرو وروسته پاتې هيوادونوکې د مالياتي ادارو کارکوونکي او د بر رسۍ مأمورين د يوڅو پيسو رشوت اخيستلو په بدل کې د کاروباريانو د مالياتو ډېره لويه اندازه پټوي. د دقيقوسروې ګانوله مخې دافغانستان د مالياتو پنځوس سلنې څخه زياته برخه د فساد په ترڅ کې شخصي جېبونوته لويږي، ځکه خودلته ناشونې ده چې مونږ دې د خپلې اړتيا وړ عوايد په خپله پوره کړو.له مالياتوڅخه تيښته او انکار د مخ پر ودې هيوادونو د عوايدو کچه ډېره راټيټه کړې. د افغانستان په ګډون په مخ پروده هيوادونو کې ګمرکي محصولات د مالياتي عوايدو لويه برخه جوړوي، ځکه چې دا هيوادونه خپل د اړتيا وړ توکي د نورو صنعتي هيوادونو څخه واردوي، چې د ګمرکي محصول تابع ګرځي، بناً د قاچاق په واسطه د اموالو توريد يا صادريدل دګمرکي محصولاتو د کمښت سبب ګرځي. دا چې په افغانستان کې د دولت د مالياتي عوايدو غټه برخه ګمرکي محصولات دي په همدې اساس قاچاق د دولت پر بوديجې باندې زياته مالي خساره واردوي. قاچاق نه يواځې د دولت د مالياتي عوايدو دکمښت سبب گرځي بلکه پر داخلي صنايعو باندې هم منفي اغيزې پرېباسي، ځکه قاچاقي توکي نظردې ته چې ګمرکي محصول يې نه دی ادا کړي په ارزانه بيه بازار ته عرضه کيږي، نوبناً په دې توګه داخلي اشيا د قاچاقي توکو په وړاندې رقابت بايلي او له ماتې سره مخامخ کيږي، په اکثره مخ پر وده هيوادونو کې سره له دې چې سوداګري ازاده ده مګر بيا هم نظر ګټې ته قاچاق ډير صورت نيسي.
فهرست
د شکلونو فهرست د
مقدمه 1
د مسئلې روښانتیا 2
د څیړنې اهمیت او اړتیا 4
د څيړنې موخې 4
د څیړنې پوښتنې 5
د څيړنې روش یا میتودولوژي 5
د څيړنې جوړښټ 5
I. تیرو اثارو ته کتنه 6
1.1. د څيړنې شالید 6
۱.۲. د نظریې مباني 7
۱.۲.۱. د قاچاق مفهوم او ډولونه 7
۱.۲.۲. د غیرې رسمي سوداګرۍ عوامل 11
۱.۲.۳. د غیري رسمي سوداګرۍ نښې او ټولنیز زیانونه 12
۱.۲.۴. غیرې رسمي سوداګرۍ په افغانستان کې 13
۱.۲.۵. د غیرې رسمي سوداګرۍ ډولونه 13
۱.۲.۶. له مالیاتو تېښته او اقتصادي اغیزیې 14
۱.۲.۷. د افغانستان د قیمتي ډبرو استخراج 20
۱.۲.۸. په افغانستان کې د غیرې رسمي سوداګرۍ ګواښ د رسمي سوداګرۍ په وړاندې 22
II. د څېړنې پایلې 23
۲.۱. د ځواب ویونکو نظرونه د پوښتنلیک د پوښتنو په هکله 28
مناقشه 46
پــایــــلـه 48
وړاندیزونه 49
اخځلیکونه 50
د شکلونو فهرست
عنوان صفحه
1 شکل: د ځواب ویونکو جنسیت ۲۳
2 شکل: د ځواب ویونکو عمر (سن) ۲۴
3 شکل: د ځواب ویونکو مدني حالت ۲۵
4 شکل: درآمد (عاید) ۲۶
5 شکل: د ځواب ویونکو د زده کړو سطحه ۲۷
6 شکل: د غیررسمي سوداګرۍ مروج والي په افغانستان کې 28
7 شکل: ددولتي اشخاصو ښکیل تيا په غیررسمي سوداګرۍ کې 29
8 شکل: د غیررسمي سوداګري منفي تأثیرات د افغانستان په اقتصاد باندې 30
9 شکل: د غیررسمي سوداګري تأثیر د تجارتي توکو په بیو باندې 31
10 شکل: د غیررسمي سوداګري تأثیر د دولت پر عوایدو باندې 32
11 شکل: د غیررسمي سوداګري اغیزه د داخلي تولیداتو پر کیفیت باندې 33
12 شکل: د غیررسمي سوداګرۍ ګټه خلکو ته 34
13 شکل: د غیررسمي سوداګرۍ ګټه دولت ته 35
14 شکل: د غیررسمي سوداګري ښه ثابت والي په افغانستان کې 36
15 شکل: د غیررسمي ښېګڼې 37
16 شکل: غیررسمي سوداګري د خلکو د اقتصاد د ښه والي لپاره 38
17 شکل: د غیررسمي سوداګرۍ بد ګڼې 39
18 شکل: غیررسمي سوداګري په نوره نړۍ کې 40
19 شکل: د افغانستان د دولت هڅې د غیررسمي سوداګري په رسمي کیدلو باندې 41
20 شکل: د افغانستان په ګډون په ټولو مخ پرودې هېوادونو کې د غیررسمي سوداګرۍ کچه 42
21 شکل: په اوس وخت کې د د غیررسمي سوداګرۍ تأثیر د افغانستان په اقتصاد باندې 43
22شکل: د افغانستان په ګډون په ټولو مخ پرودې هېوادونو کې رسمي سوداګري د غیررسمي سوداګرۍ په وړاندې 44
23شکل: د غیررسمي سوداګري تأثیر د پیسو پر کیفیت باندې 45
ماخذ و منابع
1. اکبر، تاج محمد. (۱۳۹۱) اقتصاد ملی، کابل: انتشارات یوسفزاد.
2. خلیل، احمدبلال.(۱۳۹۵). افغانستان په تیره یوه نیمه لسیزه کي، کابل: د ستراتیژیکو او سیمه ییزو څیړنومرکز.
3. رحيمي، وحيدالله. (۱۳۸۷). غير رسمي اقتصاد، کابل: مومند خپرندویه ټولنه.
4. دانستی، سید مسعود. (۱۳۹۰). دانستنی های از تجارت و بازرگانی داخلی و خارجی، کابل: انتشارات یوسفزاد.
5. عارف، عبدالقيوم. (۱۳۹۲). د عامه مالي چاروبنسټونه ، کابل : انتشارات یوسفزاد.
6. علی، داود محب. (۱۳۹۲). مدیریت بازاریابی. تهران: انتشارات مروارید.
7. فلیپ کاترگری، ارمسترانگ. (۱۳۹۲). اصول بازار یابی، ایران: انتشارات سمت.
8. کوټوال، نصير. (۱۳۹۲). اقتصادي درسونه، کابل: انتشارات عازم.
9. انټرنیټي سایټ، ویکیپیډیا